Bàn về giấc mơ (phần luyện Đọc và Từ vựng)

Dream On

There are many beliefs about dreams, that odd state of consciousness where we watch images flash by on the inside of our eyelids. My high-school-aged daughter, Alice, once asked me, “Daddy, why do so many of my school mates say they never dream, when I always remember my dreams?” The answer is that we all have dreams, but that remembering them depends on how soon you wake up after your dream. The statistics are that, on average, while we have several dreams every night, we remember a dream about once per week…

Vocabulary

consciousness (noun) /’konshuhsnuhs/
the state of being aware of one’s own existence, sensations, cognitions, etc.;

tribes (noun) /truyb/
a group of people united by such features as descent, language or land ownership

reflection (noun ) /ruh’flekshuhn/
an image; representation; counterpart.

divination (noun) /divuh’nayshuhn/
the discovering of what is obscure or the foretelling of future events, as by supernatural means.

significance (noun) /sig’nifuhkuhns/
importance; consequence.

psychiatry (noun) /suh’kuyuhtree, suy-/
the practice or the science of treating mental diseases.

Bạn có biết?

tribe là một danh từ trong tiếng Anh để chỉ một nhóm người có những đặc điểm giống nhau như cùng chung huyết thống, ngôn ngữ hay cư trú cùng một nơi mà tiếng Việt có thể dịch là một bộ hay tộc người.

Ví dụ: Dr Karl gọi các bộ lạc ở Borneo (tribes of Borneo) là chỉ những bộ lạc hay tộc người thiểu số ở khu vực quần đảo Borneo (Brunei, một phần của Malaysia và Indonesia).

Tribe có thể dùng chỉ một nhóm người khi nói chuyện phiếm hay có ý hài hước:

Ví dụ: an engaging Irishman with that waspish sense of humour common to all his tribe

Người viết có ý châm biếm tính cách của người Ai-len nên mới gọi họ là ‘tribe’. Tuy nhiên tribe khi được dùng trong tiếng Anh thông dụng thường có hàm ý không tích cực và để chỉ những bộ lạc hay nhóm người ở vùng hẻo lánh, nơi xã hội không văn minh. Vì vậy, người ta chọn sử dụng people hay community để thay thế cho tribe.

Bản tiếng Anh

DREAM ON

There are many beliefs about dreams, that odd state of consciousness where we watch images flash by on the inside of our eyelids. My high-school-aged daughter, Alice, once asked me, “Daddy, why do so many of my school mates say they never dream, when I always remember my dreams?” The answer is that we all have dreams, but that remembering them depends on how soon you wake up after your dream. The statistics are that, on average, while we have several dreams every night, we remember a dream about once per week.

Dreams have long fascinated us.

One interpretation of dreams is that they are not fantasy, but instead, are an accurate reflection of reality. For example, in some tribes of Borneo, if a man dreams that his wife is unfaithful, then she is automatically assumed to be unfaithful in real life, and so, has to leave his family.

Another interpretation of dreams is that they are a source of divination or knowledge about the future. The dreams of Joseph in the Bible have this kind of significance, and this belief was common in ancient Greece, India and Babylon – and even today, if you go by the dream books in the bookshops.

Some ancient cultures used dreams as part of a mental or physical cure. More recently, Freud, who helped found psychiatry, said that “Dreams are the royal road to the unconscious“.

Many individuals have used dreams for creative or intellectual inspiration, or for solving problems. Samuel Taylor Coleridge wrote Kubla Khan as a result of a dream, while the German chemist, F. A. Kekulé von Stradonitz worked out the chemical structure of benzene while dreaming of snakes swallowing their own tails.

Most dreams involve surprisingly boring topics (such as shopping, or going for a swim), but they seem weird because of the sequencing (eg, you walk out of a shop and straight into the surf).

We usually dream during REM sleep. REM stands for Rapid Eye Movement, and if you quietly sneak up on somebody doing REM sleep, you can detect their eyes flicking rapidly left-and-right under their closed eyelids, as though they are watching an invisible high-speed tennis match. Today, the sleep scientists tell us that we have three states of consciousness – awakefullness, REM sleep and Non-REM sleep. (The Transendental Meditation people claim that there is a fourth state – transcendental consciousness, or restful alertness.)

In a typical night, we have four or five repeated sleep cycles, each one about 1.5 – 2 hours long. In the first cycle, we drift from a light sleep (Stage I) into a deeper sleep (Stage II), and then into Deep Sleep Stages III and IV. Stages I to IV are Non-REM sleep. Then we reverse and come practically all the way back to awakefullness – but instead of waking, we enter REM sleep. It’s a strange form of consciousness – the brain is metabolically and electrically active, but in a way that is very different from its normal activity. It makes sense that the body is almost fully paralysed (apart from the flicking eyeballs), presumably to stop you from acting out your dreams and hurting yourself or others. Your breathing, pulse and blood pressure are irregular, and lots of blood gets shunted to your sex organs. During this REM sleep, you will usually dream, and indeed, most dreaming happens during REM sleep. And then you dive down into the deeper stages of sleep again, and after another 90 minutes-or-so, emerge into your second REM sleep of the night – and you’ll dream again. You’ll have four or five REM sleeps (and dreams) during an average night, with each one being longer than the one before it. Indeed, about 20% of your night’s sleep is spent in REM sleep, mostly dreaming.

If you are woken during a REM sleep, you will usually be able to describe your dream, but if you are woken 15 minutes after the REM sleep, you usually won’t remember your dream. So I’m guessing that my daughter Alice awakens immediately after her last REM sleep of the night, while most of her school mates don’t.

So if you really want to gently prove that somebody dreams, wait until they enter REM sleep. You can improve the odds that they’ll dream by unleashing nice perfume under their nose, or whistling, or blowing air across their face, and then wake them up and ask them to describe their dream to you. Thankfully, if you happen to be a woman married to a Wild Man of Borneo, you’d better have packed your bags, just in case…

Bản tiếng Việt

Có nhiều cách hiểu về giấc mơ, một trạng thái kỳ lạ của ý thức khi chúng ta thấy các hình ảnh thoáng hiện lên khi mí mắt đang khép.

Con gái Alice đang ở độ tuổi trung học đã có lần hỏi tôi: “Bố ơi, tại sao có nhiều bạn học cùng con nói rằng họ không bao giờ nằm mơ, trong khi con luôn luôn nhớ những giấc mơ của mình?”. Câu trả lời rằng tất cả chúng ta đều nằm mơ, nhưng để nhớ được những điều đó còn phụ thuộc vào việc bạn có thức dậy ngay sau giấc mơ hay không. Thống kê cho biết trung bình chúng ta có vài giấc mơ mỗi đêm, nhưng chúng ta chỉ nhớ khoảng một giấc mơ mỗi tuần.

Một cách giải thích là những giấc mơ không phải là sự tưởng tượng, mà đó là sự phản ánh một thực tế. Ví dụ, ở một số bộ lạc ở Borneo nếu một người đàn ông nằm mơ thấy vợ mình không chung thủy, thì người phụ nữ này tức khắc bị coi là không chung thủy với chồng trong đời thực, và vì thế cô ta sẽ bị buộc phải rời khỏi gia đình anh này.

Một cách giải thích khác thì cho rằng giấc mơ là một cơ sở tiên đoán hay kiến thức về tương lai. Những giấc mơ của Joseph trong Kinh Thánh được coi là thuộc dạng này, và niềm tin này vẫn thường phổ biến trong những nền văn minh cổ đại như Hy Lạp, Ấn Độ và Babylon, thậm chí cả ngày nay, nếu như bạn lướt qua những cuốn sách về giấc mơ tại các hiệu sách.
Một số nền văn minh cổ đại đã dùng giấc mơ như một phương pháp để chữa trị các bệnh cả về tinh thần lẫn thể xác. Gần đây hơn, Freud, người đặt nền móng cho bộ môn tâm thần học, đã cho rằng: “Giấc mơ chính là con đường cái quan dẫn tới cõi vô thức.”

Có nhiều người từng dùng giấc mơ làm nguồn cảm hứng sáng tạo hay cách giải quyết các vấn đề. Samuel Taylor Coleridge viết bài thơ Kubla Khan như là một kết quả của một giấc mơ, trong khi nhà hóa học người Đức F. A. Kekulé von Stradonitz tìm ra cấu trúc hóa học của benzene (C6H6) khi ông ta nằm mơ thấy những con rắn tự nuốt đuôi của mình.

Hầu hết các giấc mơ đều liên quan đến những đề tài rất nhàm chán (như đi mua sắm, hoặc đi bơi), nhưng lạ cái là trình tự của những sự kiện này không theo logic thông thường (ví dụ, bạn vừa ra khỏi cửa hàng là vào lướt sóng ngay).

Chúng ta thường nằm mơ trong lúc ngủ say nhưng mắt vẫn họat động (REM – Rapid Eye Movement). REM tức là ngủ say nhưng mắt vẫn họat động, và nếu bạn lén nhìn ai đang ngủ trong trạng thái này, bạn có thể nhận thấy mắt họ vẫn đảo rất nhanh dưới mi mắt như thể họ đang theo dõi một trận đấu tennis vô hình. Ngày nay, những nhà khoa học về giấc ngủ cho chúng ta biết rằng có ba trạng thái ý thức: hoàn toàn tỉnh táo, khi ngủ mắt vẫn họat động và khi ngủ mắt không họat động (Những người theo phương pháp Transcendental Meditation, một phương pháp thiền do Maharishi Mahesh Yogi sáng lập, quả quyết rằng còn có trạng thái thứ tư – trạng thái ý thức mơ hồ).

Trong một đêm điển hình, chúng ta có 4 hoặc 5 chu kỳ giấc ngủ được lặp đi lặp lại, mỗi chu kỳ đó vào khoảng một tiếng rưỡi đến hai tiếng. Trong chu kỳ đầu tiên, chúng ta thiếp đi (Trạng thái 1) rồi giấc ngủ sâu dần (Trạng thái 2), và sau đó hoàn toàn chìm vào giấc ngủ sâu (Trạng thái 3 và 4). Trạng thái từ 1 tới 4 là khi ngủ mắt không họat động (Non-REM). Sau đó chúng ta đảo ngược lại chu kì giấc ngủ cho tới trạng thái hoàn toàn tỉnh táo – nhưng thay vì thức giấc, chúng ta đi vào giấc ngủ REM. Đấy là một dạng khá kỳ lạ của ý thức – bộ óc vẫn hoạt động về điện năng và biến đổi chất, nhưng ở dạng hoàn toàn khác so với lúc thông thường. Thật là có lý khi lúc này ngoại trừ nhãn cầu vẫn hoạt động còn lại toàn thân gần như tê liệt hoàn toàn có lẽ là để ngăn người nằm mơ cử động theo giấc mơ, những cử động này có thể dẫn tới làm đau bản thân hoặc người bên cạnh. Hơi thở, nhịp đập và huyết áp của bạn không được đều đặn, lại có quá nhiều máu dồn về các bộ phận sinh dục. Trong suốt quá trình ngủ dạng REM, bạn sẽ thường xuyên nằm mơ, và thực vậy, hầu hết giấc mơ đều xảy ra trong thời điểm này. Và sau đó thì bạn sẽ chìm vào trạng thái ngủ sâu hơn trong khoảng 90 phút, và rồi bạn sẽ trở lại trạng thái mơ màng trong giấc ngủ sâu. Trung bình bạn sẽ có 4 hay 5 giấc ngủ sâu và mơ màng trong một đêm, giấc ngủ sau lâu hơn giấc ngủ trước. Thực tế, khoảng 20% giấc ngủ trong đêm của bạn là ngủ sâu, hầu hết chúng là giấc mơ.

Nếu như bạn tỉnh giấc trong lúc ngủ say thì thông thường bạn sẽ có thể tả lại được giấc mơ của mình. Nhưng nếu như bạn tỉnh giấc 15 phút sau khi ngủ say, bạn thường không thể nhớ được giấc mơ của mình. Bởi vậy mà tôi đoán rằng con gái Alice của tôi thường tỉnh giấc ngay sau khi ngủ lịm đi, trong khi đó hầu như các bạn cùng lớp của cháu thì không như vậy.

Do vậy nếu như bạn thực sự muốn chứng minh rằng ai đó đang mơ thì bạn hãy chờ đến khi họ chìm trong giấc ngủ say. Bạn có thể tạo cơ hội khi họ đang mơ bằng cách mở lọ nước hoa để gần mũi họ, hoặc huýt sáo, hoặc hà hơi trên mặt họ, sau đó đánh thức họ dậy và bảo họ mô tả lại giấc mơ của mình. May thay, nếu như bạn là người vợ của một người đàn ông hoang dã xứ Borneo, tốt nhất bạn hãy chuẩn bị tư trang hành lý, và sẵn sàng…

Theo ABC và Bayvut